Ur. 14 III 1905 w Lidzbarku Welskim w rodzinie ziemianina i farmaceuty Bronisława Głowackiego i Bronisławy z domu Łęgowskiej. Osierocona w 9 r. życia, wraz z trojgiem rodzeństwa była wychowywana w Wąbrzeźnie przez wuja ks. dr. Władysława Łęgowskiego, posługującego tam prob. i zarazem pomorskiego działacza patriotycznego. Od wieku młodzieńczego działała pocz. w tajnym jeszcze, później jawnym – w odrodzonej Polsce, harcerstwie. Po ukończeniu szk. ogólnokształcącej, w 1923 r. zdobyła dyplom konserwatorium. W 1924 r. ukończyła Szk. Gospodarczą w Kuźnicach k. Zakopanego, w 1925 r. zaś kurs nauczycielski w Grudziądzu, a także 2-letnie zaoczne studia na Studium Pracy Społecznej w W. W l. 1925-27 pracowała jako naucz. w Grudziądzu. Ponadto ukończyła kursy instruktorskie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego Kobiet w P. i W.

Od 1928 r. rozpoczęła pracę zaw. w charakterze kmdt. powiatowej Przysposobienia Wojskowego Kobiet (PWK) w Wąbrzeźnie, by następnie od 1931 r. do I 1938 pełnić w Gdyni funkcję kmdt. Rejonu Morskiego PWK, a zarazem kmdt. tajnych jednostek PWK w Gd. W 1935 r. jako jedyna kobieta, na zaproszenie Dowódcy Floty kontradmirała Józefa Unruga, wzięła udział w kilkumiesięcznym kursie specjalnym dla oficerów sztabowych.

Zasiadała w Zarz. Ligi Morskiej, PCK, Tow. Ziemianek i Kół Gospodyń Wiejskich. Angażowała się w działalność szkoleniową poprzez zakładanie hufców, oddziałów pozaszkolnych oraz organizację kół lokalnych PWK – pocz. w Wąbrzeźnie, a później (od 1931 r.) w Gdyni, Wejherowie, Kartuzach, Kościerzynie, Pucku Jastarni, Helu, współorganizując także ogólnopolskie obozy PWK w Redłowie i Borowie. W Gd. prowadziła tajny hufiec szkolny w Gim. i w Szk. Handlowej. W 1933 r. prowadziła także Oddz. PWK przy Klubie Sportowym „Gedania”, a w 1935 r. Oddz. Pocztowego PWK dla urzędniczek Poczty Polskiej i cykle pogadanek patriotycznych dla kobiet przy polskich parafiach.

Po ponownym przyjeździe do Wąbrzeźna w 1938 r., podjęła współpracę z ks. dr. Bolesławem Domańskim, prezesem Związku Polaków w Niemczech. Polegała ona na konspiracyjnym szkoleniu kobiet z Ziemi Złotowskiej i Olsztyna, które przywożono do Grudziądza jako chór kościelny. Kierowała także przysposobieniem wojskowym w Katolickim Stow. Młodzieży Żeńskiej. Równie aktywnie włączyła się do akcji Funduszu Obrony Narodowej (FON), którego prezesem woj. był wspomniany wcześniej jej wuj, ks. dr Władysław Łęgowski.

Z jego udziałem zorganizowała w 1939 r. kurs Towarzystwa Czytelni Ludowych dla Polek z Warmii, Mazur i Westfalii, na którym przeprowadziła szkolenie wojskowe. Pod koniec VIII 1939 na polecenie d-cy Okręgu Korspusu nr VIII gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, razem ze swoją zastępczynią Bronisławą Kisielewską, urządziła na plebanii w Wąbrzeźnie szpital polowy. Działał on do chwili wkroczenia Niemców do Wąbrzeźna. Był ewakuowany w kierunku Rypina, na trasie rozbijany przez Niemców bombami, został wzięty do niewoli. Wróciła do domu, gdzie w XI 1939 została zatrzymana, ale uciekła. Gdy dowiedziała się, że znajduje się na liście zakładników przeznaczonych do rozstrzelania, wyruszyła piechotą do Brodnicy. Tam znalazła schronienie u instruktorki PWK Kazimiery Stawińskiej i włączyła się do samorzutnej pomocy, tj. opieki nad uciekinierami przed Selbstschutzem – do pomocy księżom zamkniętym w obozie w Dolnej Łące. Tam również nawiązała pierwsze kontakty konspiracyjne, dystrybuowała prasę przywożoną z W.

Zagrożona aresztowaniem przybyła pieszo do W., gdzie zameldowała się u Marii Wittek, przedwojennej Komendantki Naczelnej PWK, wtenczas szefa Wojskowej Służby Kobiet (WSK) KG ZWZ. Zaprzysiężono ją 16 VII 1940 z przydziałem do KG ZWZ, Szefostwa WSK oraz Działu Dywersji i Wywiadu. Mieszkała pocz. u dr Wandy Szaynokowej. Zajęła się wówczas przede wszystkim organizowaniem dostarczania paczek z lekami do obozu Stutthof, gdzie zamordowano jej wuja, więźnia ks. Władysława Łęgowskiego.

Pracę na terenie W. podjęła pocz. w Szpitalu Ujazdowskim i Radzie Głównej Opiekuńczej (RGO) jako sekretarka i tłumaczka. W sierpniu 1940 r., z rozkazu KG ZWZ, objęła funkcję sekr. i tłumaczki – znała 4 jęz.: ang., franc., niem. i włoski – 3 Dyrekcji Policji Kryminalnej, gdzie prowadziła dziennik główny. Otrzymała fałszywą tożsamość na nazwisko Heleny Jadwigi Głowackiej. Przekazywała KG ważne, również ściśle tajne zarządzenia, anonimy, pomagała więźniom w czasie prze-słuchań, wynosiła też z więzienia grypsy. Najprawdopodobniej przyczyniła się do ratowania uwięzionych i ostrzegania zagrożonych.

W 1942 r. ze względów rodzinnych zawnioskowała o przeniesienie do MM, gdzie na rozkaz KG AK postarała się o zatrudnienie w Policji Kryminalnej. Pracując w niej współpracowała z Benedyktem Porożyńskim i jego żoną, Edytą – znała ich oboje z Gdyni. W MM od X 1942 do VIII 1944, to jest do czasu wkroczenia ACz, prowadziła działalność dywersyjną i wywiadowczą, skutecznie, pomagała więźniom, ratowała zagrożonych, współdziałała w pomocy Żydom, niszczyła donosy na uczniów i nauczycieli biorących udział w tajnym nauczaniu.

Podczas pracy w MM przekazywała konspiratorom ważne informacje o zarządzeniach niem. policji, a także anonimy i inne plany. Informacje te, wedle Elżbiety Zawackiej, S. miała przekazywać do KG AK oraz Włodzimierzowi Kozakowi, czł. PPR, pracownikowi fabryki w Stojadłach, do wiadomości jego zwierzchników. Po każdej „akcji” funkcjonariuszy Kriminalpolizei (Kripo) – policji kryminalnej zawyżała w raportach informacje o zużyciu broni, amunicji, grantów i in. materiałów wybuchowych. Te rzekome nadwyżki wynosiła przekazywała żołnierzom AK, szczególnie por. Tadeuszowi Perzynie ps. „Saper-Samotny”. W wynoszeniu broni do specjalnie do tego przeznaczonej stodoły pomagali jej starszy sierżant Jan Wrona i Stanisław Konicki – pracownicy Kripo.

Odznaczono ją Orderem Wojennym Virtuti Militari V kl. W zaświadczeniu weryfikacyjnym podano: „Jadwiga Stempniewicz, ps. „Ewa”, „Teresa”, przydział Oddz. II KG AK. Za wyróżniające się męstwo w służbie kontrwywiadu w warunkach bojowych z narażeniem życia, a szczególnie za wydobycie i zniszczenie rozkazu gestapo aresztowania wg listy czł. Komendy Obwodu MM w 1944 r. została odznaczona rozkazem Dowódcy Virtuti Militari kl. V. Odznaczono ją również Srebrnym Krzyżem Zasługi (1937), po II woj. świat. dekorowana czterokrotnie Medalem Wojska, Krzyżem AK, Krzyżem Kawalerskim OOP. 23 IX 1944 r. otrzymała awans na st. por., w 1996 r. awansowana pośmiertnie do st. kpt.

Po zakończeniu II woj. świat. zamieszkała w P. wraz z mężem, byłym właścicielem fabryki kosmetyków, i tam zm. 20 V 1992 r. Pochowano ją na cm. Junikowo w P. Spuściznę dokumentów w postaci nagrań i wspomnień, które dotyczą jej życia, złożono w Bibl. Raczyńskich w P.

 

Zawacka E., Łojewska Jadwiga, [w:] Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939-1945, red. E. Zawacka, cz. 2, Toruń 1996, s. 116-18; Ciesielska T., Porucznik Jadwiga, „Pomerania” 2003, nr 3, s. 24-25; Gąsiorowski A., Benedykt Porożyński, [w:] Zasłużeni Pomorzanie w l. II woj. świat. Szkice biograficzne, Wr. 1984, s. 160-62; Ney-Krwawicz M., KG AK 1939-45, W. 1990, s. 81; Katalog rękopisów Bibl. Raczyńskich w P. Sygn. 2300-2999, red. M. Bugajewska, I. Mrugasiewicz, P. 2009, s. 137-38; Bibl. Raczyńskich w P., rkps 2548, Papiery Jadwigi Stempniewicz z Głowackich primo voto Łojewskiej dotyczące działalności w Przysposobieniu Wojskowym Kobiet na Pomorzu i konspiracji w l. 1925-43, k. 10-12, 12a, 13-18, 28.

(autor Damian SITKIEWICZ)