MACIG Ludwik


Ur. 13 VII 1920 w Kr., jako najmłodszy syn Michała i Rozalii Dokić pochodzącej z Jugosławii. Michał Maciąg, artylerzysta armii austro-węgierskiej, brał udział w I woj. świat. na Bałkanach, walczył pod Verdun, do kraju wrócił z armią gen. Hallera. Najstarszy brat Józef (1914-43), ur. w Bośni ppor. 34 pp w B. Podl., walczył w obronie Brześcia n. Bugiem, a po przegranej kampanii wrześniowej działał w konspiracji pod ps. „Sas”. W V 1943, jako cichociemny, został przerzucony na Bliski Wschód. To po nim przejął M. ps. Drugi brat, Otto (1918-2000), malarz, grafik, ceramik ur. na Węgrzech, kpt. artylerii przeciwlotniczej walczący w dywizji gen. Maczka, po działaniach wojennych pozostał w Anglii. W 1922 r. rodzina przeniosła się do B. Podl. i zamieszkała w koszarach 9 Pułku Artylerii Lekkiej. W B.Podl. ukończył Gim. i Lic. J. I. Kraszewskiego (zob.), kierowanego wówczas przez dyr. St. Damrosza. Po zdanej maturze złożył dokumenty na ASP w W., lecz plany zniweczył wybuch II woj. świat.

W 1942 r. rozpoczął konspiracyjną podchorążówkę i wiosną 1944 r. wstąpił do oddz. partyzanckiego „Zenona”. Dostał przydział do plut. kawalerii (zwiadu konnego). Jako jedyny nosił okulary w oddz., co sprawiało mu wiele kłopotów podczas akcji. W wolnych chwilach szkicował portrety kolegów z oddziału za dwa naboje do nagana lub pięć do mausera. Brał udział w akcji osłonowej wydobycia rakiety V2 z Bugu, a także w podjęciu 7 lotników amerykańskich z zestrzelonego przez Niemców bombowca. W VII 1944 w walkach k. Grabarki stracił swoją ukochaną klacz „Nunę”, nazwaną na cześć żony Ewy. Po stoczonej walce otrzymał od swego d-cy „Zenona” klacz „Iskrę”, na której jako parlamentariusz został wysłany do wojsk radz. w celu umówienia spotkania z ich d-cą. Gdy okazało się, że armia radz. zablokowała drogi do W. i oddz. nie może udzielić pomocy powstańcom, partyzanci rozbroili się w lesie k. Zawadek w d. 11 VIII 1944 i rozeszli do domów. M., bojąc się aresztowania, ukrywał się przed NKWD w stadninie koni w Janowie Podl., gdzie pracował jako leśniczy, a później jako masztalerz. Podczas pracy przygotowywał konie dla władz WiNu .

W 1945 r. rozpoczął studia na ASP w Kr., po pierwszym semestrze przeniósł się do W. Praca w stadninie koni umożliwiła mu dostęp do wszystkich ośrodków jeździeckich, stadnin i klubów sportowych. Jeździł m.in. w warszawskiej „Legii”, w sekcji skoków. W krótkim czasie został asystentem prof. Tadeusza Kulisiewicza, a po dyplomie w 1951 r. adiunktem na Wydz. Malarstwa u prof. Michała Byliny. Do 1990 r. był wykładowcą na ASP w W., uzyskał tytuł prof. zw., w l. 1969-72 był dziekanem Wydz. Malarstwa. W l. 50. zajmował się ilustracją książek. Ilustrował Bajki Adama Mickiewicza, Kopciuszka Janiny Porazińskiej, Lassie, wróć! Erica Knighta. Podczas pracy na ASP był często nękany przez UB.

W 1978 r. wraz z rodziną przeprowadził się do Gulczewa k. Wyszkowa, gdzie zamieszkał w drewnianym wiejskim domu, otoczonym wybiegiem dla koni, stajniami. Mieszkając wśród natury przemierzał nadbużańskie pola i łąki konno lub swoją łodzią pychówką pływał po Bugu, malował pejzaże, konie. Był inicjatorem rozwoju jeździectwa, wskrzesił 5 Pułk Ułanów Zasławskich w Wyszkowie, organizował coroczne konne pielgrzymki z Wyszkowa do Częstochowy oraz z Wyszko-wa na Podl., w miejsca pamięci walk oddz. „Zenona”. Z inicjatywy M. odbyły się liczne gonitwy, hubertusy, sanny, majowe obchody Dnia Konia. Wspierał młodzież w prowadzonych akcjach charytatywnych, współpracował ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Wyszkowa, Puszczy Białej i Kamienieckiej czy Klubem Ekologicznym. Czynnie uczestniczył w życiu społ. i publicznym, w szkołach prowadził lekcje historii, zapraszał uczniów do swojej domowej pracowni, brał udział w plenerach malarskich organizowanych przez Starostwo Powiatowe w Wyszkowie jako komisarz artystyczny.

Do 2005 r. uczestniczył konno we wszystkich zjazdach „Zenoniaków” w Jeziorach. Był autorem projektu pomnika w Jeziorach, upamiętniającego poległych partyzantów i mieszkańców w bitwie 30 VI 1944.

W 2003 r. M. otrzymał Nagrodę im. Ludomira Benedyktowicza za działalność i pracę twórczą. 12 VII 2007 otrzymał tyt. hon. obywatela gm. Wyszków za zasługi dla miasta i inspirowanie oraz współtworzenie inicjatyw o charakterze kulturalnym i patriotycznym. Otrzymał rangę i st. kawalera nadany przez Wojskowy i Charytatywny Zakon Kawalerów Maltańskich św. Łazarza w Jerozolimie.

W jego dorobku malarskim znajdują się liczne wystawy malarskie w kraju i za granicą, m.in. w Anglii, Holandii, Danii, Niemczech, USA, Kanadzie, Chinach, Indiach i Iranie. Prace M. znajdują się w zbiorach Muz. Narodowego i Muz. WP w W., a także w Bibliotheque Nationale w Paryżu, Galerii Folkestone i Cassel Gale-rie w Anglii oraz w zbiorach prywatnych w USA. Wyszkowska bibl. w swoich zbiorach posiada niewielką kolekcję prac malarza.

W kaplicy Zjawienia w Leśnej Podl. na ścianach wiszą obrazy namalowane i ofiarowane przez M.: „Spowiedź Oddziału Zenona”, „Legiony w Leśnej”, „Hołd Michałowicza” i „Kasata Klasztoru Paulinów”.

Zm. nad ranem 7 VIII 2007 w swoim domu w Gulczewie. Ceremonii pogrzebowej 16 VIII w kościele Opatrzności Bożej w Wesołej przewodniczył bp drohiczyński Antoni Dydycz. W uroczystościach brał udział ojciec Eustachy Rakoczy – kapelan AK, Komp. Hon. WP, prezydent B. Podl. – Andrzej Czapski, przedstawiciele warszawskiej ASP, koledzy z oddz. „Zenona”, przedstawiciele stadnin i okoliczni mieszkańcy. Przed kościołem stał jeden z jego koni, 23-letni ogier Eos. M. spoczął na cm. w Wesołej w rodzinnym grobowcu, obok swojej matki Rozalii i żony Ewy (zm. w 1999 r.). Pozostawił w żałobie syna Zbigniewa i wnuki, Janusza i Joannę. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim OOP.

 

Lesiuk T., Wspomnienia o Ludwiku Maciągu. Artysta i patriota, „Tyg. Siedlecki” 2007, nr 35, s. 15; Chrzanowska-Fedorowiczowa A., Chłopcy z OP 34 „Zenona”, [w:] AK na Środkowej i południowej Lubelszczyźnie i Podl., pod red. T. Strzembosza, L. 1993, s. 302, 319; Sroka J., 9 Podlaska Dywizja Piechoty AK, B.Podl. 1995, s. 70-71, 295; Kordaczuk S., Podlaskim szlakiem oddziału partyzanckiego „Zenona”, S. 2007, s. 19-20, 22-23, 33, 37, 42, 55, 64, 80, 86, 89, 99, 119, 123-24, 133, 137-38, 154, 168, 187-88, 224, 229, 236-40, 245; Kordaczuk S., Bitwa oddziału partyzanckiego „Zenona” w Jeziorach, S. 2008, s. 6, 14-20, 45, 63-4, 110-13; Podnisińska E., Wyczółkowska-Łotocka B., Ślady Pamięci o oddziale partyzanckim „Zenona” 34 pp 9 podlaskiej Dywizji AK na Ziemi Łosickiej, B. Podl. 2008, s. 31-32, 89-90, 134-35, 175-76, 287; Frankowski K., Na ścieżkach Podl. Wspomnienia z lat dziecięcych, okupacji, PRL-ki i III RP, L. 2009, s. 144-45, 186, 216; Lewicki S., Zapis ocalenia, Łosice 2009, s. 140, 205; APS, Środowisko Żołnierzy Oddz. Partyzanckiego ”Zenona” 34 pp 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK, sygn. 23; Uchwała Nr XI/67/2007 Rady Miejskiej w Wyszkowie z d. 12 VII 2007 r. w sprawie nadania hon. obywatelstwa prof. Ludwikowi Maciągowi; Szczuka E., Dziesięć lat bez profesora, 2017. [http://nowywyszkowiak.pl/wydarzenia/dziesiec-lat-bez-profesora.html]

(autor Anna KŁOŚ)