JASZCZUK Florian


Ur. się 5 I 1942 w miejscowości Ancuty nad Narwią, pow. Hajnówka, s. Stanisława (zob.) i Martyny z domu Suprun, dziadek Jan Kotowicz, żołnierz Armii Andersa, pozostał na stałe w Wielkiej Brytanii. Rodzice J., zamieszkali w Stoku Ruskim, byli wybitnymi działaczami społ. związanymi z wiejskim ruchem młodzieżowym i ludowym, popularnymi w pow. i szanowanymi za pracę społ., oświatową, samopomocową. Martyna była zaangażowana w działalność artystyczną. J. szk. podst. ukończył w Stoku Ruskim (1949-56), Technikum Rolnicze w S. (1957-62). W młodości długo chorował na gruźlicę płuc. Leczenie i opieka matki zakończyła się sukcesem. Ze szczupłego, wątłego chłopaka wyrósł na okrągłego, pięknego mężczyznę.

W I 1966 zawarł związek małż. z Barbarą Gajewską c. Stanisława i Stefanii z domu Dudek, urodzoną w Malicach Kościelnych pow. Sandomierz. Poznał ją w Spółdzielni Ogrodniczej w S., gdzie pracowała jako kierownik działu. Wesele odbyło się w wynajętym mieszkaniu na Nowych Siedlcach. Wszystkie święta rodzina J. spędzała w Stoku Ruskim. W okresie letnim J. pomagał przy żniwach, w zbieraniu czarnej porzeczki, podbieraniu miodu.

W l. 1962-71 studiował na Wydz. Maszyn Robotniczych i Pojazdów PW. Należał do Zrzeszenia Studentów Polskich. Marzec 1968 r. mocno wpisał się w jego pamięć. Solidaryzował się z protestem kolegów z PW w sprawie łamania praworządności przez ówczesną władzę. Po pierwszym roku studiów wziął urlop dziekański i wyjechał do Anglii na zaproszenie dziadka. Znał przeszłość polit. ojca, historię jego walki o wolność i demokrację w strukturach PSL. Wiedział, że jego ojciec nie należał do działaczy pokornych. Często narażał się władzy własnej partii ludowej, jak też rządzącej PZPR.

Matka Martyna, członkini ZMW „Siew”, przez wiele lat prowadziła społ. drużynę harcerską w mieście Mordy. Po przeprowadzce z miasta do kolonii Stok Ruski przeniosła swoje doświadczenie z pracy z młodzieżą do nowego miejsca zamieszkania. Przepojona ideałami harcerstwa była osobą bardzo wrażliwą na krzywdę ludzką. Wykazała się wielką odwagą w czasie wojny. W gm. Olszanka, Świniarów i Stok Ruski organizowała kursy sanitarne, wysyłki paczek żywnościowych do jeńców w stalagach, oflagach i obozach koncentracyjnych. Była kierownikiem Podlaskiej Służby Informacyjnej na pow. siedlecki. Zgromadzone przez nią materiały Marian Tapalski przekazywał Jerzemu Hirszowi. W czasie wojny i po jej zakończeniu Martyna nie przyjęła żadnych przyznawanych jej awansów i odznaczeń. Jako harcerka uważała, że walka o niepodległość i praca dla Ojczyzny to obywatelski obowiązek, za który żadna nagroda się nie należy. Matka miała ogromny wpływ na wychowanie syna, na którego przelała całą swoją miłość. Zm. w 1976 r. po długiej chorobie. Była to wielka strata dla J., mimo że założył już rodzinę i miał dzieci. W podziale gosp. po matce odziedziczył 2,48 hektara ziemi ornej. Siedlisko i pozo-stała część ziemi, lasu i łąki pozostała w rękach ojca. Ziemia uprawiana była wspólnie.

J. od najmłodszych lat z całą rodziną pracował w gosp. u rodziców, w przydomowym sadzie, przy pasiece. Pasiekę z ograniczoną ilością uli ojciec prowadził do końca życia. Przez wiele lat razem z ojcem kontraktowali sadzonki czarnej porzeczki, które ładowane były do wagonów na stacji kolejowej Mordy.

J. uzyskał 19 III 1971 tytuł inż. mechanika o specjalności maszyny i urządzenia rolnicze na PW. Pracował zaw. od 6 I 1958 do 14 I 2007 kolejno: praca w gospodarstwie 1958-62; jako referent w Pow. Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w S. (1966-67); kierownik filii, z-ca dyr. Państw. Ośrodka Maszynowego w S. w l. 1971-75; kierownik Rejonowego Ośrodka Dróg Publicznych w S. (1975-78); z-ca dyr. ds. technicznych Ośrodka Transportu Leśnego w S. (1978-92); kierownik Działu Transportu i Zaopatrzenia w WSRPwS.; specjalista w Instytucie Historii Wydz. Humanistycznego WSRPwS (1994-2003); w Pracowni Wydawniczej Instytutu Historii AP (2003-2007). Kierując pracownią wydawniczą wydrukował 82 pozycje nauk. na małej poligrafii. Pracownia wydawnicza była ewenementem na skalę uczelni. Funkcjonowała obok wydawnictwa uczelnianego. Każdą książkę drukował i osobiście oprawiał. Kierownictwo Instytutu było pełne uznania za zaangażowanie i efektywność jego pracy wydawniczej. 14 I 2007 przeszedł na emeryturę. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Bardzo przeżył śmierć ojca 30 XI 2010. Przejął po nim materialnie gosp. W sumie był posiadaczem 4 ha ziemi, 1,4 ha łąki i 4 ha lasu.

Zm. 4 IX 2011, został pochowany w S. na Cm. Centralnym (stara część), kwat. 29/6/15. W małż. z B. Gajewską (ur. 17 VIII 1942) miał dwie c.: Małgorzatę (1 IX 1966) i Lidię (1 I 1972).

 

Arch. UPH w S., Akta personalne Floriana Zbigniewa Jaszczuka; Jaszczuk S., Kwiaty i plamy, W. 2011; Dzieje Ziemi Łosickiej. Szkice biograficzne, pod red. A. Indraszczyka, W.-Łosice 2008; Dobrowolski T., 750 lat ziemi łosickiej. T.1. Łosice i ziemia łosicka w latach 1264-1939, Łosice 2014; Relacja ustna c. Małgorzaty Wróblewskiej z 15 VII 2020.

(autor Janusz GMITRUK)