Ur. w 1839 r. w Radzyniu Podl. na Lubelszczyźnie, s. Jakuba, reprezentanta drugiej generacji chasydzkiej dynastii osiadłej w Izbicy (pow. krasnostawski), cadyka kierującego do 1878 r. tamtejszym dworem i Chawy Stein, c. rabina Dawida z Tyszowiec (pow. tomaszowski). Po śmierci pierwszej żony, Jakub ożenił się powtórnie z Jentą Kacenelenbogen, c. rabina Cwi ze Sławatycz (pow. bialski). L. jako pierworodny s. z pierwszego małż. szykowany był na następcę. Kierował m.in. pra-cami zmierzającymi do przeniesienia dworu z Izbicy do Radzynia, które w 1867 r. zakończyły się sukcesem. Umocnieniu pozycji Lejnerów w radzyńskiej gm. wyzna-niowej sprzyjały dziesięcioletnie spory w l. 1853-62 o posadę rabina, które nad-szarpnęły wizerunek rabinów urzędowych jako autorytetów duchowych. Po śmierci ojca, L. w 1878 r. rozbudował dwór, który przybrał charakter żyd. kom-pleksu dworskiego, składającego się z domu cadyka, budynków przeznaczonych dla licznej rodziny, krewnych i służby, a także powozowni i zajazdów oraz sadu.
Posiadając wiedzę z zakresu medycyny, kierował również żyd. centrum leczniczym (recepty były honorowane przez radzyńskie apteki), co spowodowało, że udało mu się przyciągnąć ok. 15 tys. zwolenników. Jednocześnie pisał dzieła i prowadził liczne ożywione teologiczne dysputy z innymi rabinami, m.in. wileńskimi na temat swojego monumentalnego i kontrowersyjnego dzieła Sidrej Tohorot, będącego antologią wybranych spośród literatury rabinicznej komentarzy i interpretacji, odnoszących się do porządku Tohorot (traktaty Miszny dotyczące nieczystości i rytuału), do którego nie ma Gemary (zbiór rabinicznych komentarzy i objaśnień uzupełniających Misznę). W 1889 r., kierując się biblijnym nakazem, wprowadził na powrót do cyces błękitny kolor (techelet), który był w starożytności pozyskiwany z morskich żyjątek (mątwy lub sepi). Inicjatywę poprzedziła roczna podróż do Neapolu i Watykanu. Kolor nawiązywał do barwy nieba i wody, które symbolizują chwałę Boga. Od tego momentu radzyńscy chasydzi stali się grupą rozpoznawalną wizualnie, zwano ich „niebieskimi chasydami”, a inicjatora pomysłu okrzyknięto mianem Bal Hatechelesa, Pana (Mistrza) Błękitu. Do produkcji barwnika służyła manufaktura cyces, przy którym powstało chemiczne laboratorium. Oba obiekty znajdowały się tuż obok kompleksu dworskiego w Radzyniu.
Barwienie cyces na niebiesko nie przyjęło się powszechnie, gł. z powodu kontrowersji odnoszących się do metod uzyskiwania techelet. Mimo to, inicjatywa ta poruszyła umysły najznamienitszych rabinów i cadyków Europy, powstało na ten temat wiele traktatów, broszur i innych dzieł. Na terenie Król. Pol. silną opozycję wobec L. zawiązał najbardziej wpływowy obóz cadyka z Góry Kalwarii (pow. piaseczyński). Grupa ta, posiadająca sztible (dom modlitwy) we wszystkich gminach rozpoczęła ostre zwalczanie L. i jego adherentów. Wojna górsko-radzyńska trwająca w l. 1889-1900 doprowadziła do silnego zantagonizowania chasydów, z którego to sporu strona radzyńska wyszła obronną ręką, zachowując techelet w cyces, choć wiele lat po śmierci L. rabin Icchak Izaak Halewi Herzog udowodnił, że barwnikiem tym był syntetycznie uzyskiwany tak zwany błękit pruski. Oprócz radzyńskich chasydów niebieski kolor w cyces, z pewnymi modyfikacjami, przyjęli także bracławscy chasydzi.
Najwięcej zwolenników cadyka mieszkało na terenie płd. Lubelszczyzny. L. stał na czele radzyńskiego dworu do końca swoich dni. W 1879 lub 1880 r. przeniósł się tymczasowo do Ostrowi Mazowieckiej (pow. ostrowski). Angażował się w najistotniejsze sprawy dotyczące Żydów pod zaborem ros., m.in. podejmował dyskusje na temat etrogu (rajskie jabłko).
W okresie międzywojennym idee radzyńskiego cadyka były kultywowane w radzyńskiej jesziwie „Sod Jeszarim”, którą prowadził jego wnuk Szmuel Szlomo Lejner, zamordowany przez okupanta niem. w getcie włodawskim. Dynastia izbicko-radzyńska przetrwała Zagładę. Największe centrum zwolenników radzyńskiego rabina/cadyka znajduje się w izraelskim Bnei Brak, w centrum ultraortodoksyjnego judaizmu. Ob. kieruje nim rabin Szlomo Josef Englard.
L. jest autorem wielu dzieł m. in. Orchos Chaim, Tiferet ha-Chanochi, Ajn Techelet, Ma’ Amer Petil Techelet, Szipunej Temunej Hol. Wiele jego dzieł zaginęło podczas Holocaustu.
Zm. 15 XII 1890 (4 Tewet 5651), został pochowany na nieistniejącym dziś cm. żyd. w Radzyniu Podl.
Magid S., Thread of Blue: Rabbi Gershon Henoch Leiner of Radzyn and his Search for Continuity in Response to Modernity, „Polin”, vol. 11 (1998), s. 31-52; Gontarek A., Znaczenie i wpływy rodowej izbicko-radzyńskiej dynastii chasydzkiej w środowisku lokalnym i poza nim w XIX i XX wieku, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, t. VI (2009), s. 217-53; Gontarek A., Henoch Lejner (1839-1891), „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 16 (1/2018), s. 266-7.
(autor Alicja GONTAREK)