KRASUSKI Stanisaw


Ur. 4 V 1908 we wsi Role (pow. łukowski) w rodzinie chłopskiej, s. Edwarda, właściciela gospodarstwa rolnego i Aleksandry z domu Zalewska. Miał rodzeństwo: trzech braci i dwie siostry. Po ukończeniu Szk. Powsz. w Łukowie, w l. 1924-8 był uczniem klasy rzemieślniczej Państw. Szk. Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w W. i zdobył zawód stolarza. Po zdaniu ostatnich egzaminów podjął pracę na stacji PKP W. Wschodnia przy remontach wagonów, gdzie był również czł. kolejowej jednostki Straży Pożarnej. Pod koniec 1929 r. przeniósł się do S. i zatrudnił w wagonowni węzła kolejowego w charakterze stolarza. Stale podnosił swoje umiejętności zaw. urządzając na strychu domu przy ul. Starowiejskiej 51 własny warsztat stolarski, w którym po godzinach pracy na stacji kolejowej realizował zlecone mu prace. Wytwarzał sanki, narty, kajaki, ramy do obrazów religijnych (zachowały się m.in. w kościele par. w Krzesku) i inne przedmioty użytkowe z drewna.

Zamiłowania do ćwiczeń cielesnych i sportu sprawiły, że w 1929 r. zaczął czynnie uprawiać kolarstwo. Już w 1930 r. jako zawodnik Siedleckiego Tow. Kolarskiego (STK) zdobył tytuł mistrza m. S. W następnych l. wielokrotnie stawał na podium i zajmował czołowe lokaty w wyścigach kolarskich o mistrzostwo S. i woj. lubelskiego oraz w regionalnych wyścigach jednodniowych i kilkuetapowych. W 1932 r. wraz z ekipą kolarzy STK uczestniczył w ważnym ze względów polit. i propagandowych ogólnopol. wieloetapowym Wyścigu do Morza Polskiego na trasie W. - Gdynia - W.

Podczas II woj. świat. pracował w siedleckim węźle kolejowym na stanowisku pomocnika maszynisty, a później maszynisty parowozu. W 1943 r. w trakcie prowadzenia pociągu, w wyniku upadku ciężkiego lewara, doznał silnego stłuczenia stopy z otwartą raną. Był leczony w jednym z warszawskich szpitali, a w l. późniejszych w Szpitalu Miejskim w S. Przeszedł kilka operacji, ale nie zgodził się na amputację stopy. Uraz ten dokuczał mu do końca życia. Pozwalał na dalszą pracę zaw. na stacji PKP w S., ale z powodu tej ciężkiej kontuzji musiał przerwać czynne uprawianie kolarstwa.

Jednak nie rozstał się z ulubionym sportem. W 1948 r. założył sekcję kolarską w Klubie Sportowym ZZK „Ognisko Siedlce”, w której opiekował się młodymi sportowcami. Przez wiele lat działał w strukturach terenowych Polskiego Związku Kolarskiego. Ponadto, od 1950 r., po ukończeniu kursu był sędzią zawodów kolarskich klasy państw. Aktywnie uczestniczył w organizacji w S. lokalnych imprez szosowych i torowych na stadionie, a gdy S. były miastem etapowym - także regionalnych, m.in. Mazowieckiego Wyścigu Pokoju i Wyścigu Dookoła Mazowsza. Z jego inicjatywy od 1960 r. organizowano z bazą w S. kilkuetapowy Wyścig Dookoła Podl., najpierw w kategorii seniorów, a następnie w kategorii juniorów starszych i młodszych (odbyło się 50 edycji, ostatnia w 2013 r.). Będąc pracownikiem PKP w l. 60. namówił władze kolei do wykorzystania przy organizacji tych wyścigów taboru kolejowego. Kolarze i działacze byli kwaterowani na bocznicach stacji w wagonach - salonkach, a w kolejnych dniach, gdy zawodnicy ścigali się na szosie, salonki były przemieszczane do następnych miast etapowych: Łukowa, Międzyrzeca Podl., B. Podl., Parczewa. Nietypowe, ale dobre warunki zakwaterowania zapewniały mocną obsadę, zachęcały do udziału w tych wyścigach znanych kolarzy z wielu klubów.

Od końca l. 40. pomagał społ. przy organizacji imprez sportowych również w innych dyscyplinach, odbywających się pod patronatem Pow. Komitetu Kultury Fizycznej oraz koła Ludowych Zespołów Sportowych Siedlce.

Inną jego pasją z czasem stała się turystyka i krajoznawstwo. W 1957 r. przy Dziale Wagonownia Węzła PKP z jego inicjatywy powstało drugie w mieście koło PTTK, którego został pierwszym prezesem. Koło skupiało pracowników siedleckiego węzła PKP, a także osoby z zewnątrz, m.in. siedleckich lekarzy, pasjonatów turystyki: Feliksa Hłasko, Tadeusza Jeznacha i Zdzisława Szewczyka. Czynnie uprawiał turystykę kolarską. Zorganizował wiele rajdów kolarskich po Polsce, zlotów turystycznych, wyjazdów w pol. góry na narty. Zainicjował również turystykę zagraniczną, organizując dla czł. koła wyjazdy wagonami - salonkami do kilku krajów. Pierwszy wyjazd 32-osobowej grupy do Czechosłowacji odbył się w 1960 r. Był Przodownikiem Turystyki Kolarskiej, czł. władz Oddz. PTTK w S. (wiceprezes w l. 1959-63) oraz czł. Komisji Kolarskiej przy ZG PTTK w W.

Zm. 31 III 1968 z powodu postępującego nowotworu stopy. Pochowany na cm. Janowskim w S. Żonaty od 1936 r. z Pauliną Janiną z domu Wysokińska (1910-86), s. Antoni (1937) i c. Alicja. S. Antoni i wnuk Wojciech Krasuski (1961) kontynuują jego tradycje, udzielając się przy organizacji i sędziowaniu imprez kolarskich.

Sylwetka K., jako sportowca i społecznika, po latach została przypomniana w 2018 r. na wystawie fotogramów w Parku Wodnym Siedlce, zatytułowanej „Siedleccy Sportowcy 1918-2018”.


Kirchner A
., 80 lat działalności PTK-PTTK w S. 1908-88, PTTK Oddział w S., S. 1988, s. 4-8; Kisielińska M., PTTK na Południowym Podl. - program i działalność do 1990 r., „Rocznik Bialskopodlaski”, T. XII, B. Podl. 2004, s. 145-58; Mączka D., Działalność kolejarzy na terenie S. w l. 1945-2000, „Rocznik Bialskopodlaski”, T. XV, B. Podl. 2007, s. 175-98; Rozmowy autora biogramu z Antonim Krasuskim 12 V 2018 i 16 IV 2019.

(autor Sławomir KINDZIUK)