Ur. się 1 VIII 1914 w m. Zima na Syberii (Rosja), w rodzinie Jana. Po powrocie z rodziną do odrodzonej Polski w końcu 1918 r. wstąpił do Publicznej Szk. Powsz. w Wohyniu. Jako uczeń tej szk. należał do miejscowej drużyny harcerskiej. Po ukończeniu w VI 1931 wspomnianej szk., zgodnie z zainteresowaniami został naucz. Zdał egzaminy wstępne i został słuchaczem Państw. Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. Mieczysława Brzezińskiego w Leśnej Podl. Należał do wyróżniających się słuchaczy tego zakładu kształcenia nauczycieli na płd. Podl. Był czł. Szkolnego Hufca Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, koła polonistycznego, spółdzielni uczniowskiej i chóru szkol. Uczestniczył w życiu kult.-ośw. seminarium, m.in. był autorem dwóch przemówień przedlekcyjnych w 1935 r.
Po uzyskaniu matury w VI 1935 (XII Komplet, kurs im. Jana Kochanowskiego) i zdobyciu uprawnień nauczycieli publicznych i prywatnych szkół powsz., pierwszą pracę rozpoczął jako naucz. kontraktowy w Publicznej Szk. Powsz. w Wiskach gm. Brzozowy Kąt. Pracując w tej szk. do napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę we IX 1939 jako naucz. tymczasowy, a później stały, prowadził zespół artystyczny. Brał udział w pracach miejscowego koła ZMW „Wici”. W okresie wojny i okupacji prowadził pocz. tajne nauczanie w Wiskach. Jako żołnierz konspiracji „Chłostry”, a następnie BCh pod ps. „Czesław”, od lata 1940 r. prowadził tajne nauczanie w Dańcach k. Sławatycz. Aresztowany w poł. 1941 r. przez okupanta, po przesłuchaniach w Wiskach i B. Podl., został po kilku miesiącach zwolniony. Wrócił do tajnego nauczania i kontynuował je do VI 1944.
Po przejściu frontu w VII 1944 włączył się w odbudowę szkolnictwa w płd. części pow. włodawskiego. Od 1 IX 1944 objął stanowisko kierownika Szk. Powsz. w Romanowie. Urlopowany w 1947 r. ukończył Państw. Wyż. Kurs Nauczycielski w Katowicach, zdobywając stosowne kwalifikacje. Decyzją władz zwierzchnich od 1 IX 1947 został mianowany podinspektorem szkolnym w pow. włodawskim i funkcję tę sprawował do połowy 1951 r. Na własną prośbę, od 1 VII 1951, przeszedł na stanowisko instruktora Woj. Bibl. Publicznej w L., gdzie pracował do 1953 r. W trudnym okresie I połowy l. 50. pracował w Domu Harcerza we Włodawie jako instruktor oświat.-kult., a następnie kierownik. Stanowisko kierownika Pow. Domu Kultury we Włodawie sprawował do poł. 1962 r., podejmując ciekawe inicjatywy kult. i oświat.
Miłośnik literatury pol., od poł. l. 50. podjął inicjatywę odbudowy zniszczonego dworu Kraszewskich w Romanowie, z przeznaczeniem na muz. biograficzne Józefa Ignacego Kraszewskiego (zob.). Skompletował przez lata szereg rzeczowych pamiątek, w tym powieści. Zorganizował pokaźną bibl., ze szczególnym uwzględnieniem dorobku J. I. Kraszewskiego. Dzięki różnorodnym zabiegom doprowadził w 1962 r. do powstania jedynego Muz. Biograficznego Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie i został jego pierwszym dyr. Pęłniąc funkcję przez 15 lat nadal prowadził kwerendy na obszarze Polski i starał się o pozyskanie pamiątek po powieściopisarzu. Popularyzował postać i dorobek J. I. Kraszewskiego przez organizowanie prelekcji, odczyty po szkołach, konferencji i sesji popularnonaukowych o ulubionym powieściopisarzu. Szacuje się, że zorganizował 24 wystawy czasowe popularnonaukowe o J. I. Kraszewskim i wygłosił aż 267 odczytów otwartych. Politycznie przynależał do ZSL.
Odznaczony był Krzyżem Kawalerskim OOP, Srebrnym Krzyżem Zasługi. Uhonorowany został Złotą Odznaką Zasłużony Działacz Kultury. Był czł. Tow. Przyjaciół Nauk w Międzyrzecu Podlaskim.
Zm. 1 I 1977 w Romanowie. Pochowany został na cm. rzymskokatolickim w Wisznicach. Żonaty, miał dwóch synów.
Sobiech E., Wacław Czech 1914-77, „Rocznik Międzyrzecki” t. IX, 1977, s. 185-6 (foto); Sroka J., Wacław Czech. Podlaski Słownik Biograficzny, „Słowo Podlasia” 1985, nr 48, s. 7; „Sztandar Ludu” 1978, nr 271, s. 1-2; „Słowo Podl.” 1987, nr 48, s. 7; Kamieński J., Czech w świecie Kraszewskich, „Kamena” 1974, nr 22, s. 10; Kowalski B., Wacław Czech – dyr. Muz. J. I. Kraszewskiego, „Rocznik Międzyrzecki” t. IX, 1977, s. 285-6; Muz. Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie, praca pod red. T. Chabrosa, L. 1975, s. 5-15; Machnicki M., W raju utraconym, „Zwierciadło” 1974, nr 34, s. 4; Sroka J., Leśniacy. Zakład Kształcenia Nauczycieli w Leśnej Podl. 1916-70, B. Podl. 1990, s. 407.
(autor Tomasz DEMIDOWICZ)