N. ur. się 12 IX 1846 r. w Jędrzejowie (gub. kielecka) w rodzinie Piotra i Marii z Sowińskich Nowaków. W 1866 r. uk. gim.: według Kośmińskiego w W., według autora wspomnienia pośmiertnego w Kielcach, a następnie w 1870 r. medycynę w Szk. Gł. (późniejszy UW) w W. Po uk. studiów pracował w Międzyrzecu, skąd w 1871 r. przeniósł się do Garwolina. Od 26 X 1875 r. był lekarzem miejskim, następnie po śmierci Piotra Jahołkowskiego (zm. 19 IV 1876 r.), do 1882 r. lekarzem pow., a później wolno-praktykującym. Jego następcą na stanowisku lekarza pow. został dr Edmund Kozłowski. N. był także lekarzem Kolei Nadwiślańskiej. Dokładnych dat, w jakich pełnił powyższą funkcję nie ustalono.
N. był jednym z inicjatorów utworzenia Straży Ogniowej Ochotniczej (SOO) w m. Po zatwierdzeniu w d. 15/27 VII 1881 r. przez warszawskiego gen.-gubernatora, gen. adiutanta Piotra Pawła Albiedyńskiego statutu straży, został 19 IX/1 X 1881 r. wybrany przez czł. Tow. SOO jednym z 6-ciu czł. Rady Nadzorczej. Po zatwierdzeniu wyboru przez gub. siedleckiego władze straży rozpoczęły działalność w d. 4 I 1882 r. Dwa tygodnie później, 22 I, prezesem Rady Nadzorczej został N. Powyższą funkcję pełnił do śmierci. Straż garwolińska była 40 strażą w Król. Pol., a pierwszą w pow.
12 III 1889 r. dr N. wszedł w skład Komitetu Budowy Kościoła w Garwolinie. Prace związane z budową zainicjował ks. Tadeusz Górczyński (zm. 22 V 1889 r.), a kontynuowali ks. Adam Sadowski (1889-1892) i ks. Józef Okniński. Pierwsze zebranie Komitetu odbyło się 3 IV 1889 r. W artykule opublikowanym w Nr. 42 „Przeglądu Katolickiego” z 1900 r. dotyczącym konsekracji nowego kościoła czytamy: Przy budowie tego kościoła wielce się zasłużył przedwcześnie zmarły, nieodżałowany dr Nowak, który najskrupulatniej wszystkie rachunki prowadził i całą sprawą budowy bardzo się zajmował. Kościół został poświęcony 22 XI 1894 r. przez ks. Józefa Oknińskiego, dziekana i prob. garwolińskiego, konsekrowany przez bpa Franciszka Jaczewskiego w d. 5 VII 1900 r. Tej ostatniej uroczystości N. nie doczekał.
N. wiele uwagi poświęcał sprawom sanitarnym w m. W 1898 r. opublikował w miesięczniku „Zdrowie” poświęcony tym sprawom artykuł: Miasto powiatowe Garwolin pod względem zdrowotnym.
N. był żonaty z Anną Świrską. Zginęła ona tragicznie, pod kołami pociągu w Pilawie, w d. 19 XI 1898 r. N. zm. dziewięć mies. później, 27 VIII 1899 r. i został pochowany na cm. par. w Garwolinie. We wspomnieniu pośmiertnym, osoba o inicjałach E. H. napisała: Jako lekarz prowincjonalny mógł służyć przykładem dla wszystkich kolegów, na prowincji osiadłych. Pomimo ciężkiej pracy, oddawał się bowiem nauce ciągle i szedł za jej postępem. Ś.p. dr Józef Nowak niósł pomoc lekarską chętnie zarówno bogatym, jak i biednym, kochanym też był przez wszystkich narówni i pozostawił po sobie w sercach tych, co go znali, żal prawdziwy. Cierpiący na serce, upominany przez kolegów, ażeby zaniechał forsownej pracy, nie chciał porzucić swych pacjentów i tem zgon swój przyśpieszył.
W 1901 r. z inicjatywy prob. ks. Józefa Oknińskiego wmurowano w kościele bez zezwolenia władz tablicę pamiątkową śp. dr Józefowi Nowakowi.
Kośmiński S., Słownik lekarzów polskich obejmujący oprócz krótkich życiorysów lekarzy Polaków oraz cudzoziemców w Polsce osiadłych, dokładną bibliografie lekarską polską od czasów najdawniejszych aż do chwili obecnej, W. 1883, s. 356; Pamiatnaja Kniżka Sedleckoj Gubernii 1875-1899; Strażak, Rocznik na 1883 r., Petrokow, s. 83-84; Nowak J., Miasto powiatowe Garwolin pod względem zdrowotnym, „Zdrowie”, I 1898 r., s. 240-249; Wspomnienie pośmiertne. „Kurjer Warszawski”, 10 IX 1899, Nr 250; Konsekracja czterech kościołów i wizyta piątego, „Przegląd Katolicki” Nr 42, 18 X 1900, s. 699; Kubicki P., Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861-1915. cz.1, t. II. Diecezje Lubelska z podlaską i Płocka, Sandomierz 1933, s. 161; Gnat-Wieteska Z., Organizacje społeczne i kulturalne w Garwolinie (w:) Garwolin. Dzieje miasta i okolicy, W. 1980; Gnat-Wieteska Z., Dzieje parafii Garwolin 1418-1993, Pruszków 1993; Gnat-Wieteska Z., Dzieje Ochotniczej Straży Pożarnej w Garwolinie, Pruszków 2010; Gnat-Wieteska Z., Z dziejów powiatu garwolińskiego. Wierni Bogu i Ojczyźnie, Garwolin 2015, s. 106; Arch. Par. w Garwolinie, Materiały dotyczące budowy kościoła; Narady Komitetu Budowy Kościoła w Garwolinie 1893-1897; Fotografia J. Nowaka ze strony „Garwolin z przeszłości. Dawny Powiat Garwolin i Okolice”, https://garwolin.org/archiwa/24942 [dostęp 18.09.2022].
(autor Zbigniew GNAT-WIETESKA)