WISZNIEWSKI Kazimierz

Ur. się 7 VI 1894 w W. w rodzinie Aleksandra Wiszniewskiego (1825-1905) i Zofii z Maciejewskich (1856-1906). Miał starszego brata Aleksandra (1822-1941), który został jego opiekunem, gdy 12 letniego chłopca osierocili rodzice. W. jeszcze za życia rodziców, w 1904 r. rozpoczął naukę w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych w W. Uczył się tam do 1909 r. Już w Instytucie dostrzeżono jego zdolności plastyczne. Do Szk. Sztuk Pięknych w W. dostał się w 1911 r. i uczył się tam pod kierunkiem Ignacego Pieńkowskiego (1877-1948) do 1915 r. W czasie I woj. świat. wyjechał z rodziną do Nowogródka na Litwę. Przerwane studia artystyczne podjął ponownie w W. w 1919 r., tym razem pod kierunkiem Stanisława Lentza (1861-1920). W 1920 r. przeniósł się do prywatnej szk. Konrada Krzyżanowskiego (1872-1922), a po jego śmierci uczył się jeszcze w Miejskiej Szk. Sztuk Zdobniczych, gdzie prowadzili zajęcia: Miłosz Kotarbiński (1854-1944) – malarstwo i rysunek, Edward Trojanowski (1873-1930) – sztuka dekoracyjna i zdobnictwo oraz Władysław Skoczylas (1883-1934) wykładający grafikę. Ten ostatni wywarł największy wpływ na wczesną sztukę W., który z rodziną brata przeniósł się do L. i tam po raz pierwszy zaczął wystawiać swoje prace.

Z tego okresu pochodzą pierwsze teki graficzne jego prac oraz znaczna część twórczości malarskiej. Związany z rodziną brata, który był urzędnikiem państwowym, jeszcze kilkakrotnie zmieniał miejsce pobytu. Pobyt w L. trwał od 1924 r. do 1927 r. Następnie brata przeniesiono do Puław i rodzina artysty mieszkała tam do 1932 r. W 1932 r. Aleksander Wiszniewski został starostą węgrowskim i od tego czasu do 1941 r. datuje się pobyt W. w Węgrowie. W jego twórczości zaznaczył się on wieloma kompozycjami gł. graficznymi poświęconymi zabytkom Węgrowa, Liwa i Starej Wsi. Powstawały wtedy karty pocztowe z zabytkową architekturą Węgrowa i karty wizytowe mieszkańców tego miasta. Projektował też znaki graficzne na użytek starostwa węgrowskiego i instytucji miejskich.

Podczas II woj. świat., po śmierci brata w 1941 r., pogorszyła się sytuacja materialna artysty. Przeniósł się do Kielc i tam zajmował się m. in. malowaniem szyldów, retuszowaniem i kolorowaniem fot., ale także tworzył grafiki użytkowe. Należały do nich obrazki z wizerunkami świętych dla „Caritasu” w celu wsparcia ubogich, bilety wizytowe i ekslibrisy dla znajomych oraz karty świąteczne, które przyjaciele pomagali mu rozprowadzać.

W 1946 r. artysta już na stałe zamieszkał w Kr. z bratową i jej siostrą. Wtedy też ponownie został przyjęty do Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) a po dokonanej w 1950 r. weryfikacji został czł. zw. sekcji grafiki oddz. krakowskiego ZPAP. W 1948 r. był stypendystą Rady Ministrów, a w 1953 r. otrzymał stypendium Min. Kultury. Wtedy też intensywnie uczestniczył w życiu artystycznym środowiska artystów słyszących i niesłyszących. W 1957 r. zdobył II nagrodę na Ogólnopolskiej Wystawie Prac Artystów Głuchych oraz I nagrodę na Międzynarodowej Wystawie Prac Artystów Głuchych w Rzymie. Był bardzo aktywnym czł. Polskiego Związku Głuchych i Ich Przyjaciół w Kr. Za pracę społ. i dorobek artystyczny otrzymał Złoty Krzyż Zasługi.

W. ze względu na brak słuchu mówił niewyraźnie więc przy kontaktach z osobami słyszącymi posługiwał się pismem. Z zachowanej korespondencji wynika, że posługiwał się dobrą polszczyzną i miał bogate słownictwo.

W. był związany ze sztuką przez całe życie. Stworzył ponad 1000 grafik, gł. w technice drzeworytu, kilkaset rysunków, wiele akwarel i kilkadziesiąt obrazów olejnych. W jego dorobku jest kilkaset ekslibrisów. Swoje prace wystawiał na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą w l. 1924-60. Wydał kilka tek graficznych. Projektował okładki książek i był twórcą typografii własnych albumów graficznych. Pośmiertnie wystawy twórczości W. organizowały muzea, które posiadają jego spuściznę artystyczną w tym: Muz. Narodowe w L. i Muz. Regionalne w S. oraz Biblioteka i Ośrodek Kultury w Węgrowie. Prace artysty przechowywane są w zbiorach wielu muzeów m. in. w W., L., Kielcach, Zamościu i S. Jego ekslibrisy i inne prace artystyczne posiadają też biblioteki oraz Instytut Historii Głuchych „Surdus Historicus”.

Zm. 24 XI 1960 w Kr. i został pochowany na tamtejszym cm. Salwatorskim.


Wiszniewski K., Drzeworyty, W. 1959; Kazimierz Wiszniewski. Wybitny artysta grafik, „Świat Głuchych” 1961, nr 4, s.23; Gzella A.L., O korespondencji Kazimierza Wiszniewskiego do Wiktora Ziółkowskiego, L. 1985; Lasecki M., Wspomnienie o Kazimierzu Wiszniewskim, „Świat Ciszy” 2005, nr 1-2, s.16-17; Lasecki M. K., Świderski T. A., Kazimierz Wiszniewski i jego artystyczna wędrówka po Polsce, W. 2020; Ambroż A., Twórczość graficzna Kazimierza Wiszniewskiego, L. 1989, (mps pracy magisterskiej); Ambroż A., Twórczość Kazimierza Wiszniewskiego na tle sztuki drzeworytniczej, [w:] Kazimierz Wiszniewski 1894-1960, wydawnictwo Muz. Okręgowego w S. (brak r. wydania); Wiszniewski K., Drzeworyty, Galeria Węgrowski Ośrodek Kultury, V-VI 2000 – (grafiki dotyczące Węgrowa i okolic).

(autor Danuta MIKULEC)