Ur. się 6 XII 1901 w miejscowości Przegaliny Duże, pow. Radzyń Podl., w rodzinie Pawła i Katarzyny z domu Pietruszewska. Po ukończeniu Publicznej Szk. Powsz. w rodzinnej wsi z wynikiem bardzo dobrym, naukę kontynuował w dwuletniej Szk. Rolniczej w Komarówce (Podl.). Zdecydował się na wybór zawodu naucz., zdał egzamin i podjął naukę w Państw. Seminarium Nauczycielskim (PSN) Męskim im. Mieczysława Brzezińskiego w Leśnej Podl. Będąc słuchaczem PSN w okresie 5 IV 1917 – 11 XI 1918 należał do czynnych czł. POW. Wobec zagrożenia ojczyzny z grupą słuchaczy ochotników z seminarium leśniańskiego, wstąpił d. 10 III 1920 na ochotnika do WP. Wziął udział w wielu bitwach i potyczkach wyróżniając się brawurą i pomysłowością. Po powrocie z frontu 20 IX 1920 kontynuował naukę w ulubionej przez siebie szk. pedagogicznej. Należał do szk. orkiestry, koła plastycznego i zespołu dramatycznego. Był przybocznym, a następnie kmdt. hufca harcerskiego PSN.
Po zdaniu egzaminu dojrzałości 21 VI 1924 (I Komplet, Kurs im. Tomasza Zana) i uzyskaniu uprawnień do wykonywania zawodu naucz. szkół publicznych i prywatnych, jako wyróżniający się absolwent podjął pracę w istniejącej przy PSN w Leśnej Podl. Szk. Ćwiczeń. Nauczając w tej szk. prowadził dziecięcy zespół muzyczny i koło plastyczne. Nadal występował w seminaryjnym zespole dramatycznym i orkiestrze szk. Podnosząc kwalifikacje ukończył z wyróżnieniem trzytygodniowy kurs metodyczny przygotowawczy do wyż. kursów nauczycielskich w L. Na własną prośbę od 1 IX 1926 przeniósł się do Publicznej Szk. Powsz. w Walentynowie gm. Krzczonów. Nadal podnosząc kwalifikacje z wyróżnieniem ukończył latem 1927 r. w S. kurs fonetyki jęz. pol. i metodyki prac piśmienniczych.
Korzystając z nowej oferty pracy przeniósł się od 3 VIII 1927 do siedmioklasowej Publicznej Szk. Powsz. w Konstantynowie. Pracując w tej placówce oświatowej uczył m.in. jęz. pol., wychowania plastycznego i śpiewu. Prowadził z dużym powodzeniem chór uczniowski i koło plastyczne. W l. 1927-9 pełni obowiązki z-cy kmdt. miejscowej OSP. Utrzymywał przez cały czas kontakt z macierzystym PSN, a od 1937 r. z Państw. Lic. Pedagogicznym w Leśnej Podl. Był m.in. w składzie komitetu organizacyjnego II Zjazdu Koleżeńskiego Leśniaków w 1928 r. Brał udział w przygotowaniu na tę okazję jednodniówki „Leśniak”. Zaistniał jako autor wielu pomysłów edytorsko-graficznych. Próbował też poezji, m. in. napisał wiersz pt. Nieznajomemu. Równocześnie ciągle podnosił wykształcenie formalne rozwijając swe nieprzeciętne zdolności plastyczne i muzyczne. D. 16 VI 1934 ukończył z wyróżnieniem czteroletnią Wolną Szk. Malarstwa i Rysunku im. L. Mehofferowej w L. W konkursach uczelnianych uzyskał w grafice 6 nagród pierwszych, jedną drugą i jedną trzecią. Zdobył 4 pierwsze nagrody w konkursach malarskich i 3 drugie w rysunku.
Korzystając z urlopów bezpłatnych i w niewielkim st. płatnych w III 1939 obronił pracę magisterską na wydz. pedagogicznym Instytutu ZNP w W. p.t. Kultura ludowa Podlasia. Charakteryzowany w dokumentach tak cywilnych jak i wojsk. jako nieprzeciętny talent. Po ukończeniu w 1931 r. Centrum Wyszkolenia Piechoty WP mianowany został ppor. rezerwy. W drugiej połowie l. 30-tych sprawiał władzom oświatowym „swoiste kłopoty”. Nie potrafiły one w pełni wykorzystać jego talentu, a nawet kwestionowały zdobyte przez niego dyplomy, mimo że figurowały na nich najwyższe noty. Od 1 IX 1938 władze zwierzchnie powierzyły mu pełnienie obowiązków kierownika macierzystej placówki oświatowej w Konstantynowie. Znany ze społecznikowskiej działalności wspierał nadal działalność OSP i był prezesem oddz. Związku Strzeleckiego „Strzelec”.
Zmobilizowany w szeregi 95 Pułku Piechoty 39 Dywizji Piechoty WP w III 1939 wziął udział w kilka miesięcy później w Wojnie Obronnej Polski. Jako d-ca plut. wraz ze swoimi żołnierzami przeżył gorycz porażki. Po szczęśliwym powrocie z wojny ponownie objął funkcję kierownika szk. Stanął na czele organizacji Orzeł Biały. Następnie prowadził działalność w szeregach ZWZ, a później AK. Od końca XI 1939 był kmdt. drugiego rejonu pod ps. „Mikuś”, „Mikołaj” obejmującego Hołowczyce, Leśną Podl. i Konstantynów. Aresztowany w III 1941 w wyniku wsypy był więziony i torturowany w siedzibie Gestapo w B. Podl.
Odznaczony był Krzyżem Legionów, Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę, Medalem X-lecia Odzyskania Niepodległości (1928). Pośmiertnie zaś Złotym Krzyżem Zasługi, dwukrotnie Medalem Wojska (1946,1948) i Krzyżem AK. Imię jego upamiętnione zostało na tablicy w Bazylice Mniejszej w Leśnej Podl. i tablicy pamiątkowej w budynku szk. podst. w Konstantynowie.
Zm. 8 IV 1941 w celi więziennej po kolejnym przesłuchaniu. Pochowany został na cm. rzymskokat. przy ul. Janowskiej w B. Podl. Żonaty od X 1928 z Jadwigą Majewską, miał dwóch s.: Janusza Piotra (ur.1931) i Radosława Rafała Marka (ur.1935).
Demidowicz T., Patejuk Mikołaj Jerzy 1901-1941 „Echo Leśników” 2007, nr 11, s.88-90; Sroka J., Leśniacy. Zakład Kształcenia Nauczycieli w Leśnej Podl. 1916-70, B. Podl. 1990, s. 61-62, 66-67, 238-39, 380-81 (fot.); Arch. Delegatury Kuratorium Oświaty w B. Podl., Zbiór dokumentów osobowych – Patejuk Mikołaj, sygn. 775 bp; APL, Oddz. w Radzyniu Podl., Zespół SN w Leśnej Podl., sygn. 180 k.1-14; Informacje s. Janusza Piotra z XI 2007; Informacje mgr. inż. Romualda Murawskiego z 20 VIII 2006.
(autor Tomasz DEMIDOWICZ)