KLEM Natalia


Ur. 8 III w Hołozubianach (nie Hołozubieńcach) k. Kamieńca Podolskiego. Rodzice pochodzili z Węgrowa. Od 1 IX 1927 do 27 VI 1931uczęszczała do Państw. Sem. Nauczycielek Rzemiosł w ., gdzie zdała egzaminy końcowe z krawiectwa, kostiumologii, rachunkowości i towaroznawstwa. W trakcie swojego pobytu w W. była czł. Kobiecego Klubu Strzeleckiego W. Rozp. studia na UW, kier. fil. pol. musiała przerwać po 3 1. z powodów finansowych. Do wybuchu II woj. świat. pracowała jako naucz. w majątku Altein k. Siemiatycz należącym do Kobylińskich. W 1945 Kobylińscy wyrzuceni ze swojego majątku przez władze komunistyczne znaleźli schronienie u K. w Węgrowie. Po kilkunastu mies. wyjechali do Wrocławia, gdzie do dzisiaj żyją ich potomkowie.

W 1939 K. pomagała jako sanitariuszka dr. Józefowi Kowalowi w prowizorycznym szpit. w szk. powsz. w Węgrowie (na Piaskach). Razem doprowadzili do uwolnienia kilkudziesięciu jeńców WP z obozu przejściowego na miejs. stadionie. Kierowali jeńców do szpit. na Klimowiźnie. Jako powód podawany był tyfus, którego Niemcy panicznie się bali. Wyjście ze szpit. było dla jeńca końcem niewoli. Wśród uwolnionych w ten sposób był m.in. mjr. pil. 1p lot. Władysław Prohazka.

Od 1940 K. pracowała w sekretariacie wydz. zamiejscowego starostwa sokołowska-węgrowskiego w Węgrowie. Współpracując z podziemiem uratowała ponad setkę ludzi przed aresztowaniami. Ostrzegała przed planowanymi przez Niemców akcjami ściągania kontyngentów na wsi węgrowskiej. Wysyłała też paczki do obozów jenieckich w Rzeszy. Była osobą do tego stopnia skromną, że nawet najbliższa rodzina nie znała pełnego zakresu jej działalności w czasie woj.

Po zakończeniu woj. pracowała w urzędzie pow. jako rachmistrz. Od 1949 w Pow. Komisji Planu Gospodarczego, a od 1 IX 1955 jako kier. Referatu Budżetowego PRN w Węgrowie. Od 1 I 1956 była też inspektorem budżetowym. Od 1 IX 1946 czł. Zw. Zaw. Pracowników Samorządu Terytorialnego i Instytucji Użyteczności Publicznej.

W 1972 została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Zm. 14 VII 1983 w Węgrowie i została pochowana na tamtejszym cm. ewangelicko-augsburskim.


Dokumenty z archiwum rodzinnego udostępnione autorowi przez córki: Małgorzatę i Teresę; Relacja Zygmunta Klema w zbiorach M. Jakubika; Węgrów- dzieje miasta i okolic 1441-1944, s. 323, 468; M. Jakubik, A. Kołodziejczyk, Żołnierska danina życia, S. 1999, s. 88; Żołnierska danina życia od 1657 roku.

(autor Mariusz SZCZUPAK)