Wywodził się z podl. rodu Prusów Jabłonowskich, był s. Piotra i Marianny z Piotrowskich, a bratem Aleksandra, historyka i podróżnika oraz Juliana, lekarza. Ur. w Grodzisku, pow. drohiczyński, woj. podl. Początkowo uczony był w d. rodzinnym, a od 1852 w szk. w Siemiatyczach, Drohiczynie i Białymstoku. Tu jako prymus złożył egzamin dojrzałości. Zamierzał kontynuować nauki w Akad. Medczno-Chirurgicznej, ale za namową brata Aleksandra wyjechał do Kijowa, gdzie w 1860 podjął studia na Wydz. Matem.-Przyr. tamtejszego uniw. Podejrzewany przez władze uczelni o celowe uszkodzenie dokumentów zmuszony był przerwać studia, wyjechał na Podole do brata Juliana, a nast. przez Mołdawię do Włoch. Tu wstąpił do szk. wojsk., krótko służył w legionie węgierskim, by zostać słuchaczem polskiej szk. wojsk. w Cuneo. Po zamknięciu szk. wyjechał do Paryża, a stąd na polecenie Mierosławskiego do kraju. Jako Nestor Wężyk stawił się w W., skąd skierowano go na Wołyń i Podole, gdzie zbierał podatek narodowy. Po wykonaniu zadania został przekazany do dyspozycji R. Rogińskiego, który mianował J. kpt. i naczelnikiem woj. pow. węgrowskiego i okr. sokołowskiego.
Po wybuchu powstania wraz z J. Matlińskim organizował w Węgrowie zgrupowanie powstańcze zwane Armią Podlaską. W bitwie węgrowskiej 1-3 II prowadził szturm kosynierów na carskie armaty, został ranny, ale z 800 ludźmi zdołał wycofać się w rejon Siemiatycz, gdzie W. Cichorski gromadził siły powstańcze. Pod Siematyczami połączył się z oddz. Rogińskiego i Lewandowskiego, ale na polu bitwy 7 II z nieznanych powodów nie stawił się. Również nie są znane powody, dla których rozwiązał swój oddz., przeszedł w Krakowskie; tu dowodził oddz. w zastępstwie rannego Cieszkowskiego. Przeszedł do Olkusza, by połączyć się z partią A. Kurowskiego, ale tu doszły go wiadomości o klęsce powstańców pod Miechowem. Oddz. Cieszkowskiego rozsypał się, większość powstańców zdezerterowała, a J. wyjechał do Krakowa. Tu pracował w biurze organizacyjno-werbunkowym Waligórskiego, potem stawił się w obozie Langiewicza. Został adiutantem dyktatora powstania, odbył z nim całą kampanię i wraz z nim został areszt. przez Austriaków przy przekraczaniu granicy. Osadzony kolejno w Krakowie, Ołomuńcu, Brnie i Iglawie. W VII 1863 zbiegł, stawił się u władz powstańczych we Lw. Stąd skierowano go do Krakowa, gdzie w 1863 i 1864 prowadził wykłady i ćwiczenia ochotników.
W 1864 rozp. studia medyczne na UJ, ale śledzony przez policję i zagrożony aresztowaniem, po otrzymaniu dyplomu lekarskiego, w III 1865 udał się do Turcji. Jesienią nast. r. zdał egzamin przed komisją lekarską armii tureckiej i skierowany został jako lekarz do garnizonu w Bagdadzie. Przenoszono go do kolejnych m. państwa tureckiego, wszędzie gromadził okazy do swego olbrzymiego zielnika. Wojsko porzucił w 1875 i w Brussie założył zakład balneologiczny. Gdy jednak dwa 1. późn. wybuchła woj. ros.-tur. wrócił do służby wojsk. Po zakończeniu wojny skierowano go do Albanii, gdzie w 1880 likwidował epidemię cholery. Za tą działalność został odznaczony przez władze austriackie. Ze służby wojsk. ponownie wystąpił w 1881 i objął posadę lekarza przy kopalni marmuru i boracytu w m. Sułtan-Czaira nad morzem Marmara. Władze tureckie doceniając zasługi J. delegowały go do udziału w pracach Międzynarodowej Komisji Sanitarnej na Wschodzie z siedzibą w Konstantynopolu. Gdy na granicy z Iranem wybuchła epidemia dżumy. J. wyjeżdżał w najbardziej zagrożone rejony Turcji; za tę działalność otrzymał dwa wysokie odznaczenia tureckie i osobiste podziękowania od sułtana i szacha. W ostatnich l . życia był lekarzem kwarantanny w Albanii (1886) i Bułgarii (1888). Zm. w Burgas (Bułgaria) 9 I 1894.
W czasie pobytu w Turcji J. prowadził badania botaniczne i archeologiczne, o służbie medycznej w Turcji pisał artykuły do polskich czasopism fachowych. Gromadzone przez lata zielniki znajdują się w Wiedniu, a równie bogate zbiory archeologiczne i etnograficzne w Wiedniu i Krakowie. Rkps obszernych pamiętników J. zdeponowany jest w Bibl. PAN w Krakowie. Najciekawsze fragmenty pamiętników zostały opublikowane.
Bibl. PAN Kr., rkps 2180 I (Pamiętniki); fot. w Bibl. PAN Kr.; PSB, t. X, 1962-1964 (J. Fijałek); Encyklopedia Powszechna; Slownik lekarzów polskich (wyd. 2), W. 1888 (S. Zieliński); S. Zieliński, Maly slownik pionierów polskich kolonialnych i morskich, W. 1933, z. 11; W. Jabłonowski, Pamiętniki z lat 1851-1893, (Wybór), z rkps. oprac. J. Fijałek, Wr. 1967; S. Gąsecki, Pamiętnik powstania z 1863 r., spisał Z. Słupski, P. 1895; J. K. Janowski, Pamiętniki opowstaniu styczniowym, L. 1923; W. Lewandowski, Pamiętnik WL....naczelnika cywilnego i wojennego na woj podlaskie i lubelskie. „Spraw. z Zarządu Muzeum Narodowego w Raperswilu", 1909, s. 71; (R. Rogiński), Z pamiętnika Romana 1859-1863, Kr. 1898, s. 13, 15, 51, 69, 77, 79, 82; S. Góra, Partyzantka na Podlasiu 1863-1864, W. 1976; A Kołodziejczyk, T. Swat, Węgrów 1863, Pruszków 1995, s. 10-12, 14, 17-18, 20-21, 27, 29, 35-36, 39; T. Swat, Bitwa pod Węgrowem na tle innych bitew powstania styczniowego, [w:] Powstanie Styczniowe na pld. Podlasiu; tenże, Gloria Victis; F. Lewicki, Węgrów. Obrazek historyczny; Stanisławów 1881; B. Limanowski, Historia powstania narodu polskiego 1863-1864; wyd. 2, Lw. 1909, s. 209; W. Przyborowski, Dzieje 18631:, t. I, Kr. 1897, s. 177-201; 5. Zieliński, Bitwy i potyczki 1863-1864, Raperswil 1913; Węgrów;. dzieje miasta i okolic 1441-1944; „Ateneum", t. I, 1894, s. 637; „Medycyna", t. 22, 1894; „Przegląd Lekarski", R. 33, 1894; fot. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:W%C5%82adys%C5%82aw_Jab%C5%82onowski_(lekarz).jpg; dostęp 30.04.201]
(autor Tadeusz SWAT) [†]