SWINARSKI Czesaw


Ur. 8 VI 1886 w Sokołowie Podl., s. Wenantego i Emilii z Pawłowskich. Od 1906 r. wolontariusz w Suworowskim Korpusie Paziów. Oficjalista w majątkach ziemskich Wołynia i Podola. Czł. PPS, której działalność propagował na terenie pow. sokołowskiego i węgrowskiego. Po wybuchu I woj. świat. powołany do armii ros. w szeregi 2. Dywizji Piechoty. Ranny podczas działań wojennych pod Smorgoniami. Żołnierz II Korpusu Polskiego. Uczestnik bitwy pod Kaniowem 11 V 1918. Za bohaterską postawę podczas walki odznaczony Orderem Virtuti Militari 5 klasy. We wniosku o odznaczenie czytamy: „/…/ sierż. Swinarski Czesław jako st. sanitariusz Korpusowej Kolumny Sanitarnej brał nadzwyczaj czynny udział w akcji zbierania rannych pod huraganowym ogniem artylerii i kaemów. W trakcie tej akcji sierż. Swinarski osobiście wyratował z pierwszej linii rannego oficera i 4-ch szeregowych wynosząc ich poza strefę działania ognia nieprzyjacielskiego. Nie zwracając uwagi na nacierających Niemców /…/ sierż. Swinarski zachęcał podległych mu sanitariuszy pod gęstym ogniem karabinowym do usilnej pracy na polu walki pod Masłówką, sam dając przykład niezmiernej odwagi i zupełnego poświęcenia się /…/’’. Niestety, mimo bohaterskiej postawy, S. dostał się do niem. niewoli.

W I 1919 wstąpił do odrodzonego WP, wcielony w szeregi 5 Dywizji Piechoty, następnie Wojsk. Straży Kolejowej, a po jej likwidacji przydzielony do Policji Państw. Mianowany podkomisarzem 1 II 1920. Za dotychczasowe zasługi odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem Niepodległości. Dowodząc jednym z oddz. bojowych pp (3 kompania pp okręgu białostockiego) wziął udział w wojnie z bolszewikami. Po zakończeniu działań wojennych ukończył w 1922 r. Szk. Oficerską Policji Państw. w W. Dalszą służbę pełnił w Bielsku (jako z-ca kmdt.), w Kostopolu (woj. wołyńskie), w Łęczycy na stanowisku kmdt.

Po wybuchu wojny we IX 1939 opuścił Łęczycę, wykonując rozkaz KG o ewakuacji. Do niewoli sowieckiej wzięty we Włodzimierzu Wołyńskim. Jeniec obozu w Szepietówce, następnie w Kozielsku. Wywieziony z obozu transportem z 27 IV 1940 i zamordowany w Katyniu. Zidentyfikowany pod nr. 3778.

Osierocił żonę Kazimierę i dzieci: Wiesławę, Jadwigę, Janusza. Decyzją ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji nr 88 z d. 4 X 2007 mianowany pośmiertnie na st. nadkomisarza Policji Państw.


„Wojskowy Przegląd Historyczny” 1993, nr 1, s. 361-2 (biogram autorstwa J. Kińskiego); Szcześniak A. L., Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, W. 1989, s. 165 – nazwisko podane w brzmieniu Świnarski; Tucholski J., Mord w Katyniu. Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, lista ofiar, W. 1991, s. 223, 713; Indeks represjonowanych. Rozstrzelani w Katyniu. Alfabetyczny spis 4410 jeńców pol. z Kozielska rozstrzelanych w kwietniu-maju 1940, wg źródeł sowieckich, pol. i niemieckich, pod red. M. Skrzyńskiej-Pławińskiej, t. I, W. 1995, s. 231; Boruta T., Garbaczewski J., Lista Podlasiaków – więźniów obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku, [w:] Podlasiacy w Katyniu, pod red. P. Matusaka, S. 1996, s. 86; Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, oprac. zespół pod kierunkiem M. Tarczyńskiego, W. 2000, s. 606; Odziemczyk J., Śladami ludobójstwa. Katyń, Charków, Twer – pow. Sokołów Podl. 1940-2011, Sokołów Podl. 2011, s. 27; Zdjęcie z: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, W. 2000, s. 606. W zależności od źródeł podawana jest różna pisownia imienia ojca S.: Walenty, Wenancjusz.

(autor Jacek ODZIEMCZYK)