ORLUK Feliks


Ur. się 14 V 1902 w m. Witulin pow. Konstantynów w rodzinie Aleksandra i Tekli z domu Michaluk. Po ukończeniu szk. pocz., wstąpił do Preparandy Nauczycielskiej, a następnie uczył się w Państw. Seminarium Nauczycielskim Męskim im. Mieczysława Brzezińskiego w Leśnej Podl. W czasie nauki w tym zakładzie kształcenia nauczycieli na płd. Podl., brał udział w działalności zespołu teatralnego, chóru szk., drużyny harcerskiej. Był drużynowym III Drużyny Zuchów im. Waleriana Łukasińskiego. Wziął udział jako ochotnik w wojnie pol.-bolszewickiej 1919-20 r. Po zdaniu egzaminu dojrzałości w VI 1924 (I Komplet, I kurs) i zdobyciu uprawnień naucz. publicznych i prywatnych szkół powsz., pierwszą pracę w zawodzie podjął w jednoklasowej Publicznej Szk. Powsz. w Mokranach Nowych gm. Bohukały. Związał się z tą placówką na długie lata. Doprowadził do powstania zespołu teatralnego i drużyny harcerskiej we wsi, w której uczył. Następnie przyczynił się do powołania młodzieżowych zespołów teatralnych we wsiach takich, jak: Mokrany Stare, Malowa Góra, Kołczyn i Pratulin.

Jako gorący zwolennik życia społ.-oświat., „tchnął nowy duch” w koło ZMW „Wici” w Mokranach Starych. Wybrany przew. koła zainspirował powstanie kolejnych kół tej organizacji w ówczesnym pow. Konstantynowskim, m.in. koła ZMW w Pratulinie. Na przełomie l. 20. i 30. w Mokranach Nowych był tym, który przyczynił się do postania oddz. Związku Strzeleckiego „Strzelec”. Propagując ideę strzelecką przyczynił się do powstania oddz. m.in. w Mokranach Starych, Malowej Górze i Kołczynie. Wzięty do odbycia czynnej służby wojsk. ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Piechoty Rezerwy przy 79 PP w Słonimiu. Powoływany na systematyczne szkolenia wojsk., w l. następnych awansowany został w 1938 r. ppor. rezerwy piechoty WP. Był wybitnym lekkoatletą wojsk. W l. 30. uczył w Publicznej Szk. Powsz. w Brzostowcu, a następnie w Zabielu. Od 1 IX 1937 został naucz. Publicznej Szk. Powsz. w Radzyniu Podl. Zmobilizowany, wziął udział w Wojnie Obronnej Polski we IX 1939 w szeregach macierzystego pułku jako d-ca plut.

Po szczęśliwym powrocie z wojny zamieszkał w Radzyniu Podl. oficjalnie podjął pracę w miejscowej szk. Włączył się równolegle w działalność miejscowej organizacji ZWZ, a następnie AK. Zajmował się kolportażem, szkoleniem i dywersją. Od poł. 1941 r. został kmdt. Rejonu AK Radzyń Podl. występując pod ps. „Kłos”. Wsparł pracą tajną naucz. radzyńskich jeśli chodzi o nauczanie. W pocz. 1943 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Radzyniu Podl. Przesłuchiwany, bity, nie przyznał się do żadnej działalności, ani nikogo nie wydał. Pozostawił Pamiętnik z 1936 r.

Odznaczony był Medalem za wojnę 1920 r., Medalem Polska swojemu obrońcy 1918-21, uhonorowany był Odznaką Związku Strzeleckiego „Strzelec”.

Zginął 28 IV 1943 zastrzelony podczas próby ucieczki z siedziby gestapo na jednej z ulic w Radzyniu Podl. Żonaty ze Stanisławą Kaczor, miał 2 s.: Ryszarda Zbigniewa (1931) i Adama Mieczysława (1931).


Demidowicz T
., Orluk Feliks (1902-43), „Echo Leśniaków” 2007, nr 11, s. 86-7 (foto); Demidowicz T., Z dziejów konspiracji radzyńskiej 1939-42. Kapitan Feliks Orluk – pierwszy dowódca Rejonu AK Radzyń Podl., „Grot Radzyński” (Magazyn Społeczno-Kulturalny) 2011, nr 12, s. 40-1; Jarmuł S., Radzyński Obwód ZWZ i AK (1939-44), B. Podl. 2000, s. 68, 72-3, 117, 245; Sroka J., Leśniacy. Zakład Kształcenia Nauczycieli w Leśnej Podl. 1916-70, B. Podl. 1990, s. 184, 239, 252, 377. Informacje s. Ryszarda Zbigniewa z III 2010 r. Preparanda – szk. uzupełniająca, przygotowawcza; miała formę dwuletniego kursu dla młodzieży niemającej ukończonych 7 klas szk. podst., a przygotowującej przy seminarium nauczycielskim do zawodu naucz., istniała w 1918. Encyklopedia popularna PWN, T. 7, W. 1998, s. 436.

(autor Tomasz DEMIDOWICZ)