Data i miejsce ur. J. są niejasne. Wg Roberta Bieleckiego – przyszedł na świat w Wilnie, 29 IX 1787. Jednak zachowane źródła metrykalne podają, że ur. się „we wsi Straczy, parafii Swirze, powiecie zawilejskim, guberni wileńskiej”. Stracza zapewne tożsama jest z dzisiejszą Straczą Wielką (dzisiejsza Białoruś), należała faktycznie do par. Świr.
J. wszedł do szeregów armii Ks. Warsz. 1 I 1807. W pocz. swej służby trafił do oddziałów tzw. powstania łęczyckiego (wkrótce przekształcono je w 5. pułk strzelców konnych Ks. Warsz.), potem został podoficerem 2. pp, potem awansował na por., najpierw art. konnej, a następnie 7. pp. W l. 1813 i 1814 J. służył w 16., a potem 13. pp Ks. Warsz. Obie jednostki związane były z departamentem siedleckim (16. pułk dowodzony przez ks. Konstantego Czartoryskiego składał się w dużej części z poborowych zamieszkałych w departamencie siedleckim; 13. pułk został utworzony za pieniądze zebrane w cyrkułach siedleckim, lubelskim i bialskim). Jeśli chodzi o pułk 13. – J. dowodził nowo organizowanym tzw. bat. zakładowym owego pułku pochodzącym z Kr., właściwy 13. pułk stacjonował podówczas w Zamościu, pod dowództwem płka Franciszka Żymirskiego. J. wziął udział w kampaniach 1807, 1809, 1812, 1813 i 1814 r.
Po kapitulacji Paryża w 1814 r. i powrocie z Francji do Polski J. wstąpił do armii Król. Pol.; tam został nominowany na kpt. w 1. pułku strzelców pieszych. Bardzo szybko zrodził się konflikt pomiędzy dowództwem – ppłk. Suchodolskim (oskarżanym o szpiegostwo na rzecz władz ros.) oraz - pośrednio – płk. Cyprianem Zdzitowieckim a J.; po wmieszaniu się w zatarg czynników oficjalnych i nadaniu mu polit. kontekstu J. wziął dymisję z szeregów WP, w dużej mierze brutalnie wymuszoną przez naczelnego wodza, księcia Konstantego. Wg R. Bieleckiego dymisja została wzięta w d. 1 XII 1815, wg źródeł metrykalnych - 30 XII 1815.
W d. 15 VIII 1816 J. poślubił Augustynę Mariannę Jerowską, c. Józefa i Franciszki z Markowskich, małżonków Jerowskich, dzierżawców dóbr rządowych Dębe Wielkie (woj. mazowieckie). Od tego też czasu do 1830 r. J. dzierżawił Dębe Wielkie.
Podczas nocy listopadowej z 29 na 30 XI 1831 przebywał w W. Po powrocie do Dębego zorganizował z okolicznych włościan oddział ochotniczy i na jego czele ponownie wyprawił się do W. Wkrótce awansowano go do st. mjr. i oddano do dyspozycji regimentarza Romana Sołtyka. W pocz. fazie powstania J. współorganizował powstańcze siły zbrojne w woj. lubelskim i augustowskim. Na pocz. 1831 r. przydzielono go do sztabu gen. Jana Weyssenhoffa. W charakterze wysłannika Naczelnego Wodza ks. Michała Gedeona Radziwiłła został wysłany do S. (do gen. Suchorzewskiego) i Liwa (do gen. Franciszka Żymirskiego). Misję tę opisał później szczegółowo w Pamiętniku... Wg R. Bieleckiego droga powstańcza J. w 1831 r. wyglądała następująco: 18 V 1831 – ppłk przeznaczony do 6 psk, 1 VII 1831 – płk 6 psk i potem d-ca bryg. jazdy (6 psk i 12 pułk ułanów), pomiędzy 1-15 VII należał do korpusu Giełguda, następnie Rohlanda, 15 VII 1831 z korpusem Rohlanda przekroczył kordon pruski, 22 IX 1831 – otrzymał krzyż Virtuti Militari.
Po przekroczeniu kordonu pruskiego 15 VII 1831 został internowany w Packemonen i Langallen. Granicę franc. przekroczył w lI 1832 . Należał do zakładu w Besancon. W VI 1832 przyjęto go do loży św. Jana. W l. 40. XIX w. był czł. Stronnictwa Wojskowego. Brał udział w wyprawie frankfurckiej. W d. 7 IV 1833 wyjechał do Szwajcarii, wrócił do Francji w 1834 r.
Zm. w Paryżu 3 III 1849. Na emigracji spisał swe wspomnienia z l. 1807-31 zatytułowane Pamiętniki podpułkownika, byłego dowódcy brygady jazdy Michała Jackowskiego; wydał je Ksawery Bronikowski w swym cyklu Pamiętników Polskich.
W swoich wspomnieniach wymieniają J. Prot Lelewel i Leon Drewnicki. Ten drugi, całkowicie pobocznie, jedynie przy okazji wspomnienia polowań z J. w lasach kawęckich. Jednak mamy tutaj dowód znajomości obu przyszłych powstańców. Prot Lelewel zajął się osobą J. nieco obszerniej. Przy okazji zabawy zapustnej w Cisiu, w 1824 r. opisał incydent pomiędzy baronem Malcanem (chodziło tu najprawdopodobniej o Adolfa Maltzahna) i J. z jednej strony, oraz Jezierskim, Janem Wojczyńskim i Kazimierzem Trembickim, uzupełniając sprawozdanie z zajścia opisem relacji towarzysko-gospodarczych pomiędzy Maltzahnem a J.
Kwestia postaw J. wobec otaczającej go rzeczywistości jest skomplikowana. Sam opisuje się jako zagorzały bonapartysta i zdecydowany przeciwnik opcji ros. i raczej nie ma powodów, aby wątpić w jego sympatie polit. (wedle J. taką samą postawę reprezentowała rodzina jego ż. Augustyny Jerowskiej, która podczas rzezi Pragi straciła dziadka i babkę). Jego opis służby w armii Ks. Warsz. stanowi ciekawe źródło historyczne; kontekst zwolnienia z armii Król. Pol. (konflikt pomiędzy napoleończykami a ks. Konstantym) wydaje się oczywisty. Zdaje się, że w nieco mniejszym stopniu można ufać wspomnieniom J. z okresu przedpowstaniowego i pocz. powstania listopadowego. Lelewel przedstawił akcję J. jako „fanaberię”, dodatkowo J. miał zmusić barona Maltzahna do uczestnictwa w wyprawie kosynierów do W. w Xl 1830 (co dla tego ostatniego – cudzoziemca, obojętnego sprawom pol., miało negatywne konsekwencje w okresie popowstaniowym). Wedle Lelewela, J. w okresie 1816-30 był – co prawda pośrednio poprzez barona Maltzahna i Leona Bajkowa, i tylko w kwestiach gospodarczych - protegowanym senatora Mikołaja Nowosilcowa. Nie ulega kwestii, że J. miał w otoczeniu osoby, które dobrze odnajdowały się w nowej skomplikowanej rzeczywistości ros. rządów w Król. Pol. Byli to nie tylko znajomi i przyjaciele, jak Adolf Maltzahn, czy Karol Bortkiewicz, oficer pułku grenadierów gwardii Król. Pol., ale też rodzony brat, Jan Jackowski, który mimo gwałtownej dymisji Michała nadal służył w wojsku ros. Trzeba dodać, że świadkiem na ślubie J. był Józef Czyżewski, w 1816 r. rządowy komisarz pełnomocny likwidacyjny do obrachowania długów Ks. Warsz.
J. w swych wspomnieniach pomija całkowicie okres 1815-30 zasłaniając się troską o osoby zaangażowane w konspirację. Być może jednak była to jakaś próba zatuszowania własnej, nie dość „krystalicznej” postawy. Warto jednak jeszcze raz podkreślić, że – o ile relacja Lelewela jest ścisła – to „współdziałanie” J. z władzami ros. ograniczone było li tylko do jakiejś formy protekcji w sprawach gospodarczych. Trzeba też koniecznie powiedzieć, że na niechętnym stosunku Lelewela do J. mógł zaważyć ogólnie niechętny stosunek tego pierwszego do społeczności dzierżawców ziemskich (do której należał przecież J.), ale też i wspomniany konflikt z 1824 r.
J. wymieniany był w grupie oficerów aktywnie opiekujących się żołnierzami armii powstańczej w Prusach, zdecydowanie opowiadającej się przeciw powrotowi do Król. i zachęcającej ich do wybrania emigracji na Zachodzie. Później - wg R. Bieleckiego – ok. 1834 r. starał się o amnestię, jednak starania owe nie zakończyły się sukcesem. Być może miało to wpływ na radykalizację postaw J. i dość ostry tenor jego Pamiętników..., z których pierwsza część ukazała się na pięć, zaś ostatnia na cztery lata przed śmiercią naszego bohatera.
Jackowski Michał, [w:] Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. 2, W. 1996, s. 184; Moraczewski A., Czyżewski Józef, [w:] PSB, t. IV, Kr. 1938, s. 381-2; Jackowski M., Pamiętniki podpułkownika, byłego dowódcy brygady jazdy Michała Jackowskiego (1807-9), (1809-12), [w:] Pamiętniki Polskie, opr. K. Bronikowski, t. 1. z. 1, Paryż 1844, s. 74-96, 126-44; Jackowski M., Pamiętniki podpułkownika, byłego dowódcy brygady jazdy Michała Jackowskiego (1807-9), (1814-31), (1831), [w:] Pamiętniki Polskie, opr. K. Bronikowski, t. 2, Paryż 1845, s. 33-48, 160-90; Lelewel P., Pamiętnik i diariusz domu naszego, opr. I. Lelewel-Friemanowa, Wr.-W.-Kr. 1966, s. 267; Drewnicki L., Za moich czasów, wstęp i przypisy J. Dutkiewicz, W. 1971, s. 129; Kasparek N., Żołnierze powstania listopadowego w Prusach: powroty i emigracja, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 1993, nr 1, s. 82, 86; Nawrot D., Napoleon i Litwa w 1812 r., Katowice 2008, s. 88, 124, 377, 680; Rogalski A., Sztafeta czyli kilka wybranych cytatów książkowego leitmotivu niepodległości, [w:] Podlaskie drogi do niepodległości, Kosów Lacki 2018, s. 303-5; APS, Akta stanu cywilnego gm. MM, sygn. 6, s. 68 i 68 v., sygn. 21, s. 88-90. Notatki prof. Andrzeja Sikorskiego z "Kuriera Warszawskiego" (1868, nr 251 z 12 XI), oraz akt notariuszy warszawskich Andrzeja Kalinowskiego (Arch. Państw. w W., sygn. 1, k. 437-9v., nr 159-69) i Aleksandra Engelke (Arch. Państw. w W., sygn. 26, k. 74-81, nr 1227); fot. [http://liw-zamek.pl/przygody-oficera-polskiego/; dostęp 30.04.2021].
(autor Artur ROGALSKI)